Häzirki ýylyň ýazynda Garaşsyz Türkmenistanyň ýokary depginler bilen ösýän ykdysadyýeti üçin ähmiýetli waka boldy. Şeýlelikde, 12-nji martda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynda täze desganyň – Bäherden keramiki önümler kärhanasynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy.

Bu desgany Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň sargydy boýunça ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Eziz Doganlar» hususy kärhanasynyň hünärmenleri gurdular. Zawod italýan enjamlary bilen üpjün edilendir we ýylda 3,3 million inedördül metre çenli bezeg plitalaryny we 120 müň sany sanfaýans önüm öndürmäge ukyplydyr.

Ýakynda Awazada geçirilen «Türkmenistanyň gurluşyk, senagat, himiýa, energetika pudaklarynyň ösüşi» atly halkara sergisiniň we maslahatynyň (CIET 2025) çäklerinde «Eziz Doganlar» HK-nyň resmi hyzmatdaşy Italiýanyň «Sacmi Imola» kompaniýasynyň Russiýa Federasiýasy we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça esasy wekili Mikele Pulpito häzirki zaman keramiki önümler kärhanasynyň gurluşygy bilen baglylykda türkmen-italýan işewür hyzmatdaşlygynyň taryhy barada «Altyn asyr» elektron gazetiniň redaksiýasynyň habarçysy bilen pikir alyşdy.

– Men Türkmenistanda işini gowy bilýän maksada okgunly, agzybir topara birleşen örän ussat adamlary gördüm. Elbetde, biz maslahat babatynda kömek etdik, ýöne näme hakda pikir etmeli, nämä aýratyn üns bermeli we iň esasy, näme öndürmelidigi baradaky çözgütleriň köpüsini biziň işewür hyzmatdaşlarymyzyň özleri saýladylar – diýip, M.Pulpito gürrüňe başlady. 

Biziň söhbetdeşimiz türkmen hyzmatdaşlarynyň öz maksadyny näderejede obýektiw görýändigine haýran galdy.

– Deslapky tapgyrda, maslahatlaryň çäklerinde Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginde duşuşyklar geçirildi, olarda türkmen bazarynyň islegleri anyk kesgitlenildi. Sanlar dilinde aýdylanda – biznes biznesdir, şonuň üçin bu ýagdaý türkmen hyzmatdaşlarynyň açyk artykmaçlygydyr, sebäbi meniň tejribämde müşderileriň näme öndürmelidigini bilmeýän we olara gowy satylýan zady teklip etmek kyn bolan ýagdaýlary hem boldy – diýip, italýan işewüri pikirini paýlaşdy.

M.Pulpito türkmen hyzmatdaşlary bilen ýagdaýyň düýbünden başga bolandygyny belledi. Berk we takyk tehniki tabşyryk bardy. Türkmenistanyň wekilleri birnäçe gezek Italiýa gelip, ahyrky maksadyna düşünmek bilen keramiki önümçilik tehnologiýasyny örän jikme-jik öwrendiler.

Italýan bilermeni doly boş ýerde senagat ägirdini gurmagyň mümkin bolandygyna haýran galandygyny aýtdy. 

– Başda Bäherden etrabynyň görkezilen ýerinde şeýle kärhanany gurmak bolarmyka diýip, men ynanmadym. Ol ýerde düýbünden boş sähra meýdany, hiç hili köne binalar ýokdy. Adatça, biziň kompaniýamyz, haýsydyr bir infrastrukturasynyň bardygyndan peýdalanyp, şeýle taşlanan ýa-da könelişen kombinatlarda işläp, olary toplumlaýyn döwrebaplaşdyrýardy. Çatym, sazlama we işe girizmek taýdan bu has ýeňil. Bäherdende bolsa ähli işler noldan başlandy we bu alada döredýärdi – diýip, italýan hyzmatdaşy belledi.

M.Pulpito öz aladalarynyň wagtyň geçmegi bilen ýitip gideni barada gürrüň berdi.

– Soňra, gös-göni gurluşyk tapgyryna geçilende, ähli aladalarymyň ýersizdigine göz ýetirdim. «Eziz Doganlar» HK-nyň hünärmenleri bu işe yzygiderli girişdiler we ähli işleri örän ýokary hilli ýerine ýetirdiler. Men kärhananyň gurluşynyň köp basgançakly ulgamyna, önümçiligiň işe girizilmegine çenli şaýat boldum we keramikanyň watany bolan Italiýada-da beýle zawodlaryň ýokdugyny nygtasym gelýär. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynda hem awtomatlaşdyrmak derejesi, önümçilik kuwwaty, plitalary bezemek we ýylmamak üçin sanly tehniki mümkinçilikleri bolan beýle kärhanalaryň häzirlikçe ýokdugyny belläsim gelýär – diýip, bilermen deňeşdirdi.

Önümçilik babatda M.Pulpito ýerli çig maly ulanmagyň uly ähmiýetini aýratyn nygtady.

– Ýene-de bir möhüm tarapy, önümler – keramiki plitasy, santehnika we beýleki önümler doly ýerli çig maldan öndürilýär. Konweýer tapgyryndan öň biz «Sacmi Imola» barlaghanalarynda seljermek üçin nusgalaryň synaglaryny aldyk we netijede ajaýyp netijeleri gazandyk. Bu bolsa taslamanyň girdejiligini iň ýokary derejä çykarýan goşmaça uly artykmaçlykdyr – diýip, işewür sözüni jemledi.

Mikele Pulpito türkmen hyzmatdaşlarynyň işewür öňdengörüjiligine ýokary baha berdi we olara uly üstünlikler arzuw etdi.

– Zawod inženerçilik taýdan şeýle bir oýlanyşykly gurlupdyr, içki bazaryň zerurlygyna we eksport ugurlarynyň ösmegine baglylykda ikinji, soňra üçünji we dördünji tapgyrlary gurmak arkaly önümçiligi giňeltmek mümkin. Ýagny, bu ýerde «step by step» («ädimme-ädim») diýlip atlandyrylýan formatda ösüş derejesi üçin ýer goýan türkmen işewürleriniň iş öňdengörüjiligine adalatly baha bermek gerek. Şonuň üçin, gadyrly hyzmatdaşlara geljekde uly üstünlikler arzuw edýärin! – diýip, söhbetdeşimiz arzuw etdi.